Exeter Üniversitesi, Ortadoğu odaklı akademik yapısı ve etkili mezun ağıyla yalnızca bir eğitim aynı zamanda stratejik düşünce üretim merkezi olarak öne çıkıyor
EXETER ÜNİVERSİTESİ: AKADEMİK BİR KILIF ALTINDA STRATEJİK BİR MERKEZ Mİ?
Üniversiteler bugün sadece eğitim veren kurumlar değil; aynı zamanda devletlerin yumuşak güç politikalarının en etkili araçları haline geldi. Bilgi üretimi, kültürel aktarım ve diplomatik kadro yetiştirme gibi işlevler, özellikle Batı’daki yükseköğretim kurumlarını uluslararası ilişkilerde kilit aktör haline getirdi.
İngiltere’deki Exeter Üniversitesi, bu dönüşümün çarpıcı örneklerinden biri. Görünürde sıradan bir üniversite gibi dursa da, Exeter'in hem yapısı hem de mezunları, onu "stratejik bir entelektüel üs" haline getiriyor.
ORTADOĞU’DA STRATEJİK AKIL İNŞASI
Exeter, özellikle Ortadoğu, İslam dünyası ve Kürt çalışmaları gibi alanlara yoğunlaşmış durumda. Bünyesindeki Arap ve İslami Araştırmalar Enstitüsü ile Kürt Çalışmaları Merkezi, sadece akademik bilgi üretmiyor; aynı zamanda İngiltere'nin bölgeye dair politikalarını besleyen entelektüel bir arka plan da sunuyor.
Bu merkezler, diplomasiye hazırlanan öğrenciler için adeta bir eğitim kampı gibi çalışıyor. Ancak burada verilen bilgi, sadece teknik değil; aynı zamanda Batı merkezli bir bakış açısını da taşıyor. Yani öğrenciler, yalnızca öğrenmiyorlar — aynı zamanda düşünmeye belirli bir çerçeveden başlıyorlar.
MEZUNLAR LİSTESİ DİKKAT ÇEKİCİ
Türkiye’den Exeter’de eğitim almış birçok önemli isim var. Eski Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Merkez Bankası eski Başkanı Durmuş Yılmaz, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Ekmeleddin İhsanoğlu gibi pek çok isim burada yüksek lisans veya doktora yaptı.
Bu, rastlantı değil. Exeter gibi üniversiteler, yalnızca akademik başarı değil, aynı zamanda ideolojik yönlendirme de üretiyor. Mezunlar çoğunlukla IMF, Dünya Bankası, İslam Kalkınma Bankası gibi küresel kurumlarda görev alıyorlar. Yani bu kurumlar sadece bir eğitim değil, bir dünya görüşü de ihraç ediyor.
GÖRÜNMEYEN AĞLAR VE İSTİHBARAT BAĞLANTILARI
Bazı analizlerde Exeter’in İngiliz istihbaratıyla örtük ilişkiler içinde olduğu iddia ediliyor. Özellikle Ortadoğu üzerine çalışan bölümlerin, dış politika planlamalarıyla paralel içerikler üretmesi bu iddiaları destekliyor. Bu da üniversiteyi bir tür "stratejik düşünce fabrikası" haline getiriyor.
Exeter Üniversitesi örneği bize şunu gösteriyor: Üniversiteler artık sadece bilgi üreten değil, aynı zamanda ideoloji, kadro ve güç üreten merkezler. Türkiye gibi ülkelerde bu tür yapılardan mezun olmuş kişilerin karar mekanizmalarına yerleşmesi, düşünsel bağımsızlık açısından dikkatle değerlendirilmesi gereken bir durum.
