BORÇLANMADA KÜRESEL REKOR NEDEN KIRILDI?
Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF), yayımladığı "Küresel Borç Monitörü" raporunda, küresel borç miktarının 2025 yılının ilk çeyreğinde tarihi bir seviyeye ulaştığını açıkladı. Rapora göre dünya genelinde borçlanma hacmi, yılın ilk üç ayında 7,5 trilyon dolarlık artışla 324,3 trilyon dolara çıktı. Bu rakam, 2024’ün aynı dönemine göre yaklaşık 11 trilyon dolarlık bir artışı ifade ediyor.
BORÇ ARTIŞININ ARKASINDA HANGİ ÜLKELER VAR?
Söz konusu dönemdeki borçlanma artışına en büyük katkıyı Çin, Fransa ve Almanya sağladı. Bu ülkelerde kamu ve özel sektör kaynaklı borçlanma ivme kazanırken, Kanada, Birleşik Arap Emirlikleri ve Türkiye’de borç seviyelerinde azalma kaydedildi. IIF verilerine göre, sadece Çin’in toplam borcu bu çeyrekte 2 trilyon doların üzerinde arttı. Ülkede kamu borcunun, 2019’da Gayri Safi Yurt İçi Hasıla'nın (GSYH) yüzde 60’ı düzeyindeyken bugün yüzde 93’ü aşması dikkat çekti.
BORÇLARIN SEKTÖREL DAĞILIMI NASIL GERÇEKLEŞTİ?
Küresel borcun sektörel dağılımına bakıldığında, 2025’in ilk çeyreğinde hane halkına ait borçlar 60,4 trilyon dolara yükselirken, finansal olmayan şirketlerin borcu 93,9 trilyon dolara ulaştı. Kamu borçları ise 97,1 trilyon dolar seviyesine gelirken, banka ve benzeri finansal kuruluşlara ait borçlar 72,9 trilyon dolara çıktı.
KÜRESEL BORÇLARIN GSYH’YE ORANI NASIL DEĞİŞTİ?
Küresel borcun Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’ya oranı, bu çeyrekte sınırlı bir düşüş göstererek yüzde 325’e geriledi. Bu oran, art arda dört çeyrektir düşüş eğiliminde. Hane halkı borçlarının GSYH’ye oranı yüzde 60,5’ten yüzde 59,2’ye gerilerken, finansal olmayan şirketlerin borç oranı yüzde 92,1’den yüzde 91,3’e düştü. Finansal sektöre ait borçlar yüzde 78,3’ten yüzde 77 seviyesine gerilerken, kamu borçlarında ise yükseliş gözlendi. Kamu borçlarının GSYH’ye oranı yüzde 96,9’dan yüzde 97,9’a çıktı.
TÜRKİYE’DE BORÇ DENGESİ NASIL ŞEKİLLENDİ?
Türkiye'de yılın ilk çeyreğinde borçların GSYH’ye oranı genel olarak düşüş gösterdi. Hane halkı borcu yüzde 11’den yüzde 9,5’e, finansal olmayan şirketlerin borcu yüzde 44,3’ten yüzde 36,4’e geriledi. Kamu borçlarının oranı yüzde 31,5’ten yüzde 28,2’ye düşerken, finansal sektör borcu ise yüzde 18,8’den yüzde 18’e indi. Türkiye, borç seviyesini azaltan ülkeler arasında yer aldı.
GELECEK DÖNEMDE BORÇLANMA RİSKLERİ NELER OLABİLİR?
Uluslararası Finans Enstitüsü'nün raporuna göre, küresel borçluluk düzeyinin hızla artması, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler için makroekonomik istikrarı tehdit eden unsurlar arasında yer almaya devam ediyor. GSYH’ye oranla kamu borcundaki artış, özellikle gelişmiş ekonomilerde mali sürdürülebilirlik açısından dikkatle izlenmesi gereken bir eğilim olarak kayda geçti.
