Zayıflama İlaçları: Kilo Kaybı ve Daha Fazlası
Önde gelen isimler arasında Kim Kardashian, Elon Musk ve hatta Birleşik Krallık'ın eski Başbakanı Boris Johnson bulunuyor. Bu kişilerin ortak noktası, kilo vermek için zayıflama iğnesi kullandıklarını açıklamaları. Zayıflama iğneleri son dönemde o kadar popülerleşti ki, Jimmy Kimmel bile bu yıl Akademi Ödülleri konuşmasında bu ilaçlardan bahsetti.
Zepbound, Mounjaro, Saxenda, Wegovy ve Ozempic, bugüne kadar kullanım onayı alan zayıflama ilaçları arasında öne çıkıyor. En yeni ürün olan Zepbound, 8 Kasım'da ABD Gıda ve İlaç Dairesi tarafından onaylandı.
ABD merkezli ilaç şirketi Eli Lilly tarafından üretilen Zepbound, 1.000 dolarlık fiyat etiketiyle piyasaya sürüldü. İştahı bastırarak tokluk hissi veren bu ilaç, klinik çalışmalar sırasında ilacı kullanan gönüllülerin vücut ağırlıklarının yaklaşık %21'ini kaybetmesini sağladığı belirtiliyor. Eli Lilly'nin ürettiği bir diğer zayıflama ilacı olan Mounjaro ise temelde Zepbound ile aynıdır—iki ilaç da aynı bileşeni paylaşıyor. Aralarındaki tek fark, Mounjaro'nun yalnızca Tip 2 diyabet hastaları tarafından kullanılması.
Ozempic ve Wegovy, belki de bu 5 ilaç arasında en popüler olanlarıdır. FDA'dan 2017 ve 2021'de kullanım onayı alan bu iki ilaç, Danimarka merkezli ilaç şirketi Novo Nordisk tarafından geliştirildi.
Bilgi notu: Eylül ayında hisse değeri 428 milyar dolara ulaşan Novo Nordisk, Avrupa'nın en değerli şirketi olmuştur.
Wegovy ve Ozempic, semaglutid isimli tek bir ilacın farklı kullanımlar için farklı dozlarda piyasaya sürüldüğü marka isimleridir. Ozempic, Tip 2 diyabet hastalarını hedeflerken Wegovy de obezite sorunu olanlar tarafından reçeteli bir şekilde kullanılabiliyor. Saxenda da aynı şekilde Novo Nordisk tarafından üretiliyor. Ancak Saxenda'nın etken maddesi semaglutid değil, liraglutid'dir ve Saxenda'yı kullananların ilacı haftada bir değil, her gün almaları gerekiyor.
Bu ilaçların etkileri sadece kilo vermekle sınırlı değil. Novo Nordisk tarafından 17 bin katılımcıyla üç yıl boyunca yapılan bir çalışmaya göre, Ozempic ve Wegovy'nin aktif bileşeni olan semaglutid, kalp krizi, felç ve kardiyovasküler hastalıklarda ölüm riskini %20 azaltıyor.
Nasıl? Çalışmaya ilişkin olarak Scientific American'a konuşan Massachusetts Genel Hastanesi'nden kardiyolog James Januzzi, bu etkinin ilacın kan basıncında akut bir düşüşle birlikte damarlardaki kan akışı üzerinde doğrudan bir etkiye sahip olmasının bir sonucu olabileceğini ifade ediyor.
Bununla birlikte zayıflama ilaçlarının alkol, nikotin, kumar ve kompulsif davranışlar gibi bağımlılıkların tedavisinde de kullanılabileceği değerlendiriliyor. Ulusal Alkol Suistimali ve Alkolizm Enstitüsü ile Ulusal Uyuşturucu Suistimali Enstitüsü'nden araştırmacı Lorenzo Leggio, bu ilaçların vücudun tok hissetmesini sağlayan hormonu hedef alarak beyinde yiyecek ve keyif arasındaki ilişkiyi zayıflattığının altını çiziyor. Bağımlılığın da buna benzer şekilde işlemesi nedeniyle bu ilaçların bağımlılık tedavisinde bir "potansiyel" olabileceğini belirtiyor.
Medya etkisi: Leggio, medyada büyük oranda bu ilaçlardan fayda gören insanları gördüğümüze, fayda görmeyenlerden ise genellikle haber alamadığımıza dikkat çekerek konu üzerine daha fazla çalışma yapılması gerektiğini de ekliyor.
Üreticilerin cevabı: Novo Nordisk ve Eli Lilly ise ilacın bağımlılık tedavisinde kullanılıp kullanılamayacağını incelemek için araştırma yürütmediklerini veya yürütmeyi planlamadıklarını bildirdi.
Kilo verme ilaçlarının bir diğer potansiyel kullanım alanı da demans ve diğer bilişsel bozuklukların tedavisi olarak karşımıza çıkıyor. Zayıflama ilaçlarının Alzheimer’a neden olduğu düşünülen amiloid ve tau proteinlerinin beyinde birikmesini azaltabileceğine yönelik kanıtlar olduğunu belirten araştırmacılar, bu ihtimali Oxford Üniversitesi'nde yürütülen bir çalışmayla test ediyor.
Zayıflama ilaçlarının zararları
Üretilen çoğu ilacın prospektüsünde bulantı, kusma, ishal, iştah azalması, kabızlık, üst karın rahatsızlığı ve karın ağrısı gibi yan etkiler sıralanıyor. Bunlar uzun vadeli olmayan yan etkiler. Ancak bazı bulgular, zayıflama ilaçlarının çok daha tehlikeli yan etkileri olabileceğini de gösteriyor.
Avrupa İlaç Ajansı (EMA), İzlanda İlaç Ajansı'nın semaglutid ve liraglutid içeren ilaçları kullanan 3 kişide intihar düşüncelerinin görüldüğünü bildirmesinin ardından Temmuz ayında Ozempic ve Saxenda'yı incelemeye almıştı. Haberin ardından hisseleri %1 düşen Novo Nordisk, hasta güvenliğinin birincil öncelik olduğunu ve advers ilaç reaksiyonlarıyla ilgili tüm raporları çok ciddiye aldığını söylemişti.
Detaylar: FDA’nın Advers Olay Raporlama Sistemi (FAERS) Kamus Gösterge Tablosu’na göre, 2018'den bu yana semaglutid kullanan hastalar veya sağlık hizmeti sağlayıcıları tarafından en az 60 intihar düşüncesi raporu alındığı bildiriliyor. Öte yandan, FDA bu raporlardaki bilgilerin doğrulanmadığını ve bir raporun varlığının nedenselliğin kanıtı olmadığını söylüyor.
Kanser riski: Bu inceleme, EMA’nın Novo Nordisk’in semaglutid içeren ilaçlarının tiroit kanserine neden olabileceği konusunda güvenlik sinyali vermesinin ardından geldi. Ancak kurum, yapılan incelemeler sonrasında, söz konusu ilaçlar ile tiroit kanseri arasında bir bağlantı bulunmadığını bildirdi.
Daha fazla yan etki: Bir diğer çalışmaya göreyse Wegovy ile aynı sınıftaki ilaçların, daha eski zayıflama ilaçlarına kıyasla pankreatit, bağırsak tıkanması ve mide felci risklerini artırabileceği belirtiliyor. Raporda semaglutid içerikli ilaç kullanan her 1.000 kişiden yaklaşık beşinde pankreatit görüldüğü, liraglutide içeren ilaçlar içinse bu oranın her 1.000 kişiden yaklaşık sekizine yükseldiği aktarılıyor. Mide felci içinse durum her 1.000 semaglutid kullanıcısında yaklaşık dokuz ve liraglutid kullananlarda yaklaşık yedi vaka şeklinde ilerliyor.
Kaynak:İrem DENLİ
