YİTİK TÜRK LALESİ NEDEN BU KADAR ÖZEL?
Türkiye’ye özgü nadir bitki türlerinden biri olan Yitik Türk Lalesi, yaklaşık 130 yıl aradan sonra yeniden anayurdunda çiçek açtı. Avrupa’ya götürüldükten uzun yıllar sonra ülkemize geri kazandırılan bu özel lale türü, yalnızca iki hafta boyunca çiçek açmasıyla dikkat çekiyor. Bu kısa süreli çiçeklenme dönemi, lalenin korunması ve gözlemlenmesi açısından büyük önem taşıyor.
LALENİN ANAYURDU NERESİ?
Yitik Türk Lalesi, Amasya'nın Merzifon ilçesinde doğal ortamında yeniden hayat buldu. Türkiye'nin özgün bitki örtüsüne ait olan bu tür, 19. yüzyılda Avrupa'ya götürülmüş ve orada koruma altına alınmıştı. Altı yıl önce, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi öncülüğünde başlatılan “Yitik Lale Gurbetten Sılaya Dönüyor” projesi kapsamında yeniden Türkiye’ye getirilmişti.
YILDA SADECE 2 HAFTA AÇMASI NE ANLAMA GELİYOR?
Yitik Türk Lalesi’nin en belirgin özelliği, yılda yalnızca iki hafta çiçek açması. Bu kısa süre, genellikle diğer lale türlerinden bir ay sonra gerçekleşiyor. Dolayısıyla gözlem ve doğal döngünün takibi için hassas bir zaman penceresi gerekiyor. Uzmanlara göre, bu türün kısa süreli çiçeklenme dönemi, genetik yapısıyla ve geçmişteki habitat koşullarıyla yakından ilişkili.
LALENİN TÜRKİYE’YE DÖNÜŞÜ NASIL GERÇEKLEŞTİ?
Lalenin dönüş yolculuğu 2016 yılında başladı. İngiltere’den İstanbul’daki Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’ne getirilen lale soğanları ve tohumları, buradaki uyum sürecinin ardından Amasya’ya taşındı. Ardından, TEMA Vakfı iş birliğiyle Merzifon’daki özel bahçeye ekimleri gerçekleştirildi. Bugün itibarıyla tohum sayısı artış göstermiş durumda.
YİTİK TÜRK LALESİNİN SAYISI ARTIYOR MU?
Yetkililer, bu yıl açan çiçek sayısının 25’e ulaşmasını bekliyor. Bu sayı küçük gibi görünse de, nesli tehdit altında olan bir tür için umut verici bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Öte yandan, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’nde çoğaltılan 45 bin lale tohumu, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü iş birliğiyle Amasya’nın farklı bölgelerine ekildi.
BU LALE NEDEN SEMBOLİK ÖNEM TAŞIYOR?
Yitik Türk Lalesi, sadece botanik bir değer taşımıyor. Aynı zamanda kültürel ve tarihsel sembollerden biri olarak görülüyor. Bu özel tür, “Türkiye Bitkileri Listesi Kitabı”nın da kapak fotoğrafı olarak seçildi. Böylece bilim dünyasında olduğu kadar kamuoyunda da farkındalık yaratmaya devam ediyor.
