Kur'an'da Kurban İbadeti Var mı? Abdulaziz Bayındır ve İhsan Eliaçık’tan Tartışmalı Yorumlar
Kur’an’da kurban kesme emri açıkça yer alıyor mu?
Kurban ibadetiyle ilgili tartışmalar, her yıl Kurban Bayramı öncesinde yeniden gündeme geliyor. Bu tartışmalardan biri de Kur’an’da kurban kesme emrinin bulunup bulunmadığı meselesi. Bu konuda farklı görüşlere sahip olan ilahiyatçılar, halkın kafasındaki soru işaretlerini artırıyor. Konuyla ilgili dikkat çeken açıklamalar ise Abdulaziz Bayındır, İhsan Eliaçık ve Hasan Basri Akdemir gibi tanınmış isimlerden geldi.
İlahiyatçı Abdulaziz Bayındır, kurban ibadetinin Kur’an’da geçtiğini ve Hz. İbrahim’in oğlu İsmail ile olan kıssasının bu ibadetin temelini oluşturduğunu belirtiyor. Bayındır’a göre, kurban sadece et paylaşımı değil; Allah’a yaklaşmanın ve teslimiyetin bir simgesi. Nitekim Kur’an’ın Hac suresi 34. ve 36. ayetlerinde, kurbanlık hayvanlar ve bunların kesim amacıyla yaratıldığı vurgulanıyor. Bayındır, bu ayetlerin açık bir şekilde kurban ibadetinin Kur’an’daki yerini gösterdiğini savunuyor.
İhsan Eliaçık kurban ibadetini nasıl yorumluyor?
İlahiyatçı-yazar İhsan Eliaçık ise konuyu farklı bir çerçevede değerlendiriyor. Eliaçık’a göre Kur’an’da yer alan kurban uygulamaları, o dönemin toplumsal koşulları çerçevesinde anlam kazanan simgesel anlatımlar. Eliaçık, Hz. İbrahim’in oğlunu kurban etmekle sınanmasının, maddi kurban değil manevi bir teslimiyet anlamı taşıdığını ifade ediyor. Ona göre bugünkü anlamda kurban kesmek, Kur’an’ın asli ibadetlerinden biri değil.
İhsan Eliaçık, Kur’an’da hayvan kesiminin ibadet değil, toplumsal paylaşım ve ihtiyaç sahiplerine yardım kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini savunuyor. Bu nedenle, bugünkü geleneksel kurban uygulamalarının Kur’an’a dayalı bir zorunluluk içermediğini belirtiyor.
Hasan Basri Akdemir bu tartışmada hangi noktada duruyor?
İlahiyat araştırmacısı Hasan Basri Akdemir ise tartışmaları daha dengeli bir zeminde ele alıyor. Akdemir, Kur’an’da kurbanla ilgili ifadelerin hem sembolik hem de pratik yönlerinin bulunduğunu belirtiyor. Ona göre, Hac suresindeki ayetler kurban kesmenin İslami bir uygulama olduğuna işaret etse de bu ibadetin ruhunu anlamadan sadece şekil üzerinden yürütülen tartışmalar eksik kalıyor.
Akdemir, Kur’an’ın kurban ibadetine yalnızca hayvan kesimi penceresinden değil, paylaşım, takva ve Allah’a yakınlaşma boyutlarından da yaklaşılması gerektiğini vurguluyor.
Tartışma kamuoyunda nasıl yankı buluyor?
İlahiyatçılar arasındaki bu görüş ayrılıkları, toplumda farklı tepkilere neden oluyor. Bir kesim, kurban ibadetinin Kur’an’da açıkça yer aldığına ve sünnetle de pekiştirildiğine inanırken; bir diğer kesim, bu ibadetin günümüzde şekilciliğe indirgenmesini ve Kur’an’ın özünden uzaklaşılmasını eleştiriyor.
Özellikle dijital mecralarda yayılan bu tartışmalar, kurban ibadetinin nasıl algılandığı ve nasıl uygulanması gerektiği konusunda kamuoyunda geniş yankı buluyor. Tartışmaların önümüzdeki dönemde de devam etmesi bekleniyor.
