Yasa Tasarısı Neyi Kapsıyor?
ABD Senatosu’nda iki partinin ortak girişimiyle hazırlanan yeni yasa tasarısı, yalnızca Rusya’yı değil, Rusya’dan enerji ithal eden ülkeleri de hedef alıyor. Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham ve Demokrat Senatör Richard Blumenthal’ın öncülüğünde hazırlanan tasarıya 81 senatör imza verdi. Tasarıya göre, Rusya’dan petrol, doğalgaz, uranyum ve petrokimya ürünleri satın alan ülkelere yüzde 500 oranında ek gümrük vergisi uygulanması planlanıyor.
Tasarı, Ukrayna’daki savaş bağlamında Rusya üzerindeki ekonomik baskıyı artırmayı hedefliyor. Ancak düzenlemenin kapsamı yalnızca Moskova ile sınırlı kalmıyor; Rus enerji ürünlerini doğrudan ya da dolaylı olarak tedarik eden tüm ülkelere ciddi yaptırımlar öngörülüyor.
Türkiye Neden Hedefte?
Hazırlanan yasa teklifinde Türkiye'nin de adı geçiyor. Türkiye, Mavi Akım ve TürkAkım doğalgaz boru hatları aracılığıyla Rusya’dan büyük miktarda enerji ithalatı gerçekleştiriyor. Özellikle TürkAkım’ın yıllık 31,5 milyar metreküplük kapasitesi, Türkiye’nin enerji güvenliği açısından büyük önem taşıyor. Aynı hat üzerinden Avrupa’ya yapılan gaz sevkiyatları da Türkiye’nin “enerji merkezi” hedefi doğrultusunda stratejik rolünü artırıyor.
Ancak bu yeni Amerikan düzenlemesi, Türkiye’nin bu rolünü sekteye uğratabilecek potansiyel riskler barındırıyor. Vergi uygulaması yürürlüğe girerse, Türkiye’nin enerji maliyetlerinde ciddi bir artış yaşanabilir ve mevcut enerji politikalarında revizyona gidilmesi gerekebilir.
İkincil Yaptırımlar Hangi Alanları Kapsıyor?
Tasarı, doğrudan yaptırımların ötesine geçerek ikincil yaptırım mekanizmalarını da devreye sokmayı öngörüyor. Bu kapsamda, Rus enerji ürünlerini bilerek satın alan veya bu ürünlerin sevkiyatına katkı sağlayan ülke ve kuruluşlar da yaptırım kapsamına alınabilecek. Özellikle tedarik zincirlerinde ciddi baskılar oluşabileceği ve küresel lojistik sistemlerde aksamaların yaşanabileceği değerlendiriliyor.
Vergi kapsamına girecek enerji kalemleri arasında petrol, doğalgaz, nükleer yakıt (uranyum) ve petrokimya ürünleri yer alıyor. Bu durum, enerjiye bağımlı sektörlerde maliyet artışlarını da beraberinde getirebilir.
Avrupa Birliği'nin Tutumu Ne Yönde?
Avrupa Birliği ise ABD’nin bu yeni yaptırım adımına karşı temkinli bir yaklaşım sergiliyor. Tasarının, Kremlin üzerindeki ekonomik baskıyı artırma potansiyeli taşıdığı kabul edilmekle birlikte, transatlantik ekonomik dengeleri bozabileceği endişesi dile getiriliyor. AB, özellikle ihracata bağımlı sanayi sektörlerinin bu süreçte olumsuz etkilenmesinden endişe duyuyor.
Avrupalı karar vericiler, yeni düzenlemenin ticari ilişkiler ve enerji güvenliği açısından riskler taşıdığını belirtiyor. İkincil yaptırımların Avrupa’nın enerji tedarikinde belirsizlik yaratabileceği ve bu durumun yeni pazarlık başlıklarını gündeme getirebileceği ifade ediliyor.
Yaptırımların Nihai Amacı Ne?
Senatörler tarafından desteklenen yasa tasarısının temel hedefi, Rusya’yı uluslararası enerji pazarından izole etmek. Enerji satışlarının Moskova’nın en büyük gelir kaynağı olduğuna dikkat çeken yasa yapıcılar, bu kaynağın kesilmesiyle Rusya'nın ekonomik olarak köşeye sıkıştırılabileceğini savunuyor.
Tasarı yasalaşırsa, Rusya’ya yönelik yaptırımlar doğrudan olduğu kadar dolaylı yollarla da genişletilmiş olacak. Türkiye gibi Rus enerji kaynaklarına yüksek oranda bağımlı ülkeler, bu yeni vergi politikası karşısında hem ekonomik hem de diplomatik olarak zorlu bir süreçle karşı karşıya kalabilir. Yasa teklifinin kabul edilip edilmeyeceği ve nasıl uygulanacağı önümüzdeki haftalarda uluslararası gündemde belirleyici bir başlık olacak.
