İRAN İLE 30 MİLYAR DOLARLIK NÜKLEER ANLAŞMA YAPILDI MI? TRUMP BU İDDİALARA NEDEN SERT TEPKİ VERDİ?
ABD iç siyasetinde ve uluslararası diplomasi gündeminde geniş yankı uyandıran iddialara göre, ABD’nin İran’la 30 milyar dolarlık sivil nükleer program anlaşması yaptığı öne sürüldü. Ancak bu iddialara ilişkin ilk ve sert açıklama, doğrudan ABD Başkanı Donald Trump’tan geldi. Trump, söz konusu haberlerin tamamen “asılsız ve uydurma” olduğunu ifade ederek, İran’a yönelik herhangi bir finansal veya teknik destek sağlanmasının söz konusu olmadığını duyurdu.
Trump, Truth Social platformu üzerinden yaptığı açıklamada, bu yöndeki haberleri yayınlayan medya kuruluşlarını doğrudan hedef aldı. “Başkan Trump, İran’a askeri amaçlı olmayan nükleer tesis kurması için 30 milyar dolar vermek istiyor” şeklindeki haberi ‘sahte haber’ olarak nitelendirdi. Bu açıklamanın ardından Trump yönetimi, İran’a yönelik olası yaptırım hafifletmelerini de derhal durdurduğunu kamuoyuna bildirdi.
ABD BASININDAKİ İDDİALAR NEDEN GÜNDEME GELDİ?
ABD merkezli NBC News, adını açıklamadığı üç farklı kaynağa dayandırdığı haberinde, Trump yönetiminin İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurması karşılığında bazı ekonomik teşvikler üzerinde çalıştığını ileri sürdü. Haberde, İran’a teknik destek sağlanması, dondurulmuş İran varlıklarının serbest bırakılması ve sivil amaçlı nükleer program geliştirilmesi gibi konuların gündemde olduğu belirtildi. Bu teşvik paketinin toplamda 30 milyar dolara kadar ekonomik kaynak sağlayabileceği ifade edildi.
İRAN VE ABD ARASINDA GİZLİ GÖRÜŞMELER YAPILDI MI?
CNN International ise iddiaları daha da ileriye taşıyarak, Trump yönetiminden üst düzey yetkililerin İranlı yetkililerle perde arkasında görüşmeler yürüttüğünü bildirdi. Kaynaklara göre bu görüşmeler, İsrail-İran hattındaki gerilimlere rağmen devam etti ve ateşkesin ardından da sürdürülmeye çalışıldı. Görüşmelerin temel odak noktası, İran’ın uranyum zenginleştirmemesi yönündeki taleplerdi. Ancak İran’ın bu şartı kabul etmediği ifade edildi.
Ayrıca, ABD'nin doğrudan finansman sağlamayacağı; bunun yerine Katar gibi bölgesel müttefikler aracılığıyla İran’a ekonomik teşvik paketlerinin iletileceği bir model üzerinde durulduğu da belirtiliyor. Teklifin, İran’a tamamen sivil amaçlı ve askeri kullanım dışı bir nükleer program kurulması yönünde olduğu kaydedildi.
TRUMP’IN KARŞI ÇIKTIĞI PLANDA HANGİ ÜLKELER DEVREYE GİRİYOR?
Gizli diplomatik temasların detaylarına göre, ABD bu projeye doğrudan fon sağlamayacak. Finansmanın Körfez ülkeleri, özellikle de Katar gibi aktörler tarafından üstlenilmesi planlanıyor. Trump’ın bu noktada da çekinceleri olduğu ve anlaşma ihtimallerine kesin bir dille karşı çıktığı belirtiliyor. ABD yönetimi, İran’a yönelik mevcut yaptırımların hafifletilmesine sıcak bakmadığını net biçimde ifade ederken, Beyaz Saray içindeki bazı diplomatik girişimlerin de bu tutumla çeliştiği dikkat çekiyor.
ABD kamuoyunda tartışmaları alevlendiren bu gelişmeler, İran ile olası yakınlaşmanın kısa vadede zor bir ihtimal olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor. İran ile sivil nükleer alanda iş birliği iddialarının doğru olup olmadığı ise önümüzdeki günlerde diplomatik kanallardan netlik kazanması beklenen başlıca konu başlıkları arasında yer alıyor.
