HPV AŞISI ÜCRETSİZ OLDU AMA FUTURE II GERÇEĞİ NEDEN TARTIŞILIYOR?
Sağlık Bakanlığı’nın HPV aşısını ücretsiz hale getirerek yaygınlaştırma kararı, Türkiye’de sağlık politikalarının geleceği açısından önemli bir adım olarak değerlendirilse de, kamuoyunda bilimsel temeli tartışmalı bulunan bazı veriler nedeniyle eleştirilerin de odağında yer aldı. HPV aşılarının dayandırıldığı en önemli klinik araştırmalardan biri olan FUTURE II çalışmasının güvenilirliği, bazı uzmanlar tarafından sorgulanıyor.
FUTURE II ÇALIŞMASI TAM OLARAK NEYİ GÖSTERİYOR?
2007 yılında The New England Journal of Medicine dergisinde yayımlanan FUTURE II çalışması, Gardasil adlı HPV aşısının rahim ağzı kanserine neden olan HPV-16 ve HPV-18 tiplerine karşı etkili olduğunu ileri sürüyordu. Çalışma, 13 ülkede 12 binden fazla kadın üzerinde gerçekleştirilmiş ve faz III, çift kör, plasebo kontrollü bir yapıya sahipti. Ancak detaylar dikkatli incelendiğinde, katılımcıların büyük çoğunluğunun (%65) Avrupa kökenli olduğu ve cinsel partner sayısının dörde kadar sınırlandığı görülüyor. Bu durum, çalışmanın toplumun yüksek riskli kesimlerini temsil etmediği yönünde eleştirilere yol açıyor.
NEDEN SADECE İDEAL KOŞULLARDA YÜRÜTÜLDÜĞÜ ELEŞTİRİLİYOR?
Doç. Dr. Ferhat Arslan’a göre, FUTURE II çalışmasında yalnızca protokole tamamen uyan bireyler dikkate alınarak analiz yapılması, gerçek yaşam koşullarının karmaşıklığını dışarıda bırakıyor. Arslan, çalışmanın etkilerinin daha sağlıklı anlaşılabilmesi için Intention-To-Treat (ITT) adı verilen analiz yönteminin kullanılmasının gerektiğini belirtiyor. ITT analizi, aşıya başvuran tüm bireylerin değerlendirmeye dâhil edilmesini sağlayarak, toplumsal ölçekte daha gerçekçi veriler elde edilmesini amaçlar. Bu yöntem kullanılmadığında ise sonuçların yanıltıcı olabileceği vurgulanıyor.
KARA KUTU KİTABINDA HANGİ DETAYLAR AÇIĞA ÇIKIYOR?
Gazeteci Soner Yalçın’ın Kara Kutu adlı kitabında, HPV aşılarının küresel düzeyde nasıl yaygınlaştırıldığı ve bu sürecin arkasındaki politik-iktisadi ilişkiler detaylı biçimde inceleniyor. Kitapta, CDC eski Başkanı Julie Gerberding’in görev süresi boyunca kurumda yapılan yapısal değişiklikler ve bu değişikliklerin ardından Gerberding’in aşı üreticisi Merck’e geçişi çarpıcı biçimde anlatılıyor. Bu geçişin, aşı onay süreçlerine ve kamuoyundaki güven duygusuna gölge düşürdüğü iddia ediliyor.
JAPONYA’DA HPV AŞISIYLA İLGİLİ NE GİBİ TARTIŞMALAR YAŞANDI?
Japonya örneği ise bilimsel şüphelerin toplumsal güvene nasıl etki ettiğini ortaya koyuyor. 2013 yılında, HPV aşısı sonrası bazı genç kızlarda sinir sistemi bozuklukları ve kronik ağrılar gibi yan etkilerin görülmesi üzerine Japon Sağlık Bakanlığı aşıyı kamu spotlarından ve okullardaki uygulamalardan çekmişti. Bu kararın ardından aşılama oranları ciddi biçimde düştü. Japon bilim insanı Dr. Sin Hang Lee, Gardasil aşısındaki alüminyum içeren katkı maddelerinin biyolojik risk taşıdığını iddia etti. Tartışmalar 2022 yılında bazı bölgelerde yeniden aşılama programlarının başlatılmasına rağmen tamamen sona ermedi.
HPV AŞISI GERÇEKTEN NE KADAR GÜVENLİ?
Dünya genelinde bazı ülkeler, HPV aşısının potansiyel faydalarını destekleyen verileri referans alarak aşılama programlarını genişletmişken, bazı ülkelerde ise şeffaflık, güven ve bilimsel geçerlilik konusundaki endişeler hâlâ giderilebilmiş değil. Türkiye’nin de içinde bulunduğu birçok ülke, HPV aşısını ücretsiz hale getirerek uygulamaya geçse de, bu kararın bilimsel temelleri, etik boyutları ve uzun vadeli etkileri üzerine yürütülen tartışmalar sürüyor.
HPV aşısı uygulamasının toplum sağlığına katkısını maksimize etmek için, yalnızca ideal koşullarda yürütülen çalışmaların değil, aynı zamanda gerçek hayat verilerine dayanan, şeffaf ve kapsamlı analizlerin esas alınması gerektiği uzmanlarca vurgulanıyor.
